ENCHENTAS DO
RÍO MIÑO DENDE 1696.
HISTORIA,
COMENTARIOS, CRÍTICA E FOTOGRAFÍAS
Zona de Oira en Ourense cidade. Ano 2000. Enchenta
ou chea de 6000 m3/seg.
A punto dunha desfeita maior. Fotografía de Vicente Santos.
Ese ano foi dunha gran chea. A auga
chegou, en Ourense, a entrar na capela dos Remedios, esa noite
entrou a auga nos garaxes do edificio "Solaina" de onde sacaron os
bombeiros máis de unha docena de coches (7 de decembre de 2000),
enfrente os Salesianos, entre outras moitas cousas...
Houbo unha noite no que estaba aberto o
encoro de Belesar (que é o que regula realmente as enchentas) que si abre o encoro de San Estebo, estaba
ó
95%, estaba
previsto que a auga chegara a estatua de Concepción Arenal, na
rúa do Progreso. (uns cantos metros por riba de onde chegou).
O de 6000 m3/seg. (outros
5500 m3/seg.) non está fora de lugar, a presa de Velle ten 120 m. de
coronación e 26 m. de altura, practicamente a auga iba entre 2 a 4
metros da coronación, ver fotografías máis abaixo; si facemos uns
cálculos elementais saen as contas...
Ver as fotografías, historia, crítica e comentarios.
Si tes algunha fotografía
e queres figurar neste traballo
manda un email.
Saír
ó Río Miño.
Salir al Río
Miño
Enchentas dende o ano 1900
no río Miño.
Escribe Secundino Lorenzo.
Email.
Famosas foron as enchentas do río Miño dos anos
1909, seica se falaba da "enchenta do nove" como algo incrible...; 1935 onde en Tui hai
rexistrado 11,8 m. de subida do Miño; 1939 con 12,9 m. ; 1959 con 12,6
m. ; 1962
con 12 m. ; 1966 con 10,4 m; 1979 con 10,5 m. e 1987 con 9,4 m. Estos rexistros
figuran feitos pola comandancia do patrullero "Cabo Fradera",
escritos con marcas na
parede próxima o río nas dependencias da Marina en Tui. Son totalmente
fiables.
Ver
datos históricos de protección Civil.
Pola miña parte en Ourense lembro á de 1959, enchenta que vin dende o Colexio dos Salesianos, a pe de río coma quen dice; e a posterior do
ano 2000 e 2001.
Tamén hai que reseñar a enchenta de
febreiro de 2016 e a de decembro de 2019.
Dicen que os encoros controlan as
enchentas (a laminación das enchentas, ou sexa o caudal entrante
almacénase e logo baixe soltando pouco a pouco) pero eu teño as miñas dúbidas en canto ó control total. É certo
que se poden minimizar ó principio pero si a enchenta é grande, chovendo
moito ou moito tempo seguido ou por fusión de neve ó longo dos tempos, os encoros logo enchen e despois é peor o remedio
que a enfermade. Fai falta un gran control entre encoros e por suposto
medidas de seguridade e de emergencia. Tamén é fundamental a limpeza
dos ríos.
Saír
ó R. M.
Salir a R. M.
Enchenta do ano 2000-2001
Novembro, decembro de 2000, e xaneiro de 2001:
continuas e persistentes precipitacións en toda Galicia, afectando
principalmente á fachada atlántica. Durante estes tres meses, en cada un
deles rexistráronse precipitacións en 28 días. Os peores días foron en
decembro 6 e 7, e en xaneiro 5, con persistentes precipitacións e ventos
fortes, practicamente xeneralizados en toda Galicia. As precipitacións
foron semellantes ás dos anos 1978/79 e do ano 1959. Os efectos foron de tres mortos producidos polas choivas, numerosas
estradas cortadas (superior a 45), gran número de concellos afectados
(superior a 50), máis de 15 ríos importantes desbordados; altos niveis
de auga en case tódolos encoros (con situacións de achegas excepcionais
de entrada a eles); innumerables anegamentos en baixos; importantes
perdas no sector agrícola, piscícola, acuicultura así como no
industrial.
O río Miño avisa. Faino de vez en
cando, para lembrar os ourensáns e os galegos que o seu canle é
sagrado.
Volverá a
facelo...seguro...
Este día quedaron inundadas as piscinas de Oira, entre
outras. A Ponte do Milenio, en construcción, perdía un dos soportes
metálicos e menos mal que non se veu abaixo...
O encoro de Velle liberou en momentos, na
enchenta do ano 2000, ata 6000 m3/seg. Outros dicen 5.500
m3/seg.
Esta presa está preparada para aliviar ata
8000 m3/seg. De momento o record é o anterior. Normalmente cando
turbina libera entre 500-600 m3/seg., xa esto trae unhas subidas de
caudal moi grandes. As de 6000 m3/seg supuso unha elevación do
caudal do río moi superior os 8 metros que é onde está posicionado o
nivel de alerta.
Decembro do 2000 e xaneiro de
2001 quedarán grabados para
os ourensáns e para os galegos. Lloveu moito . Entre setembro e
novembro, 600 litros por metro cadrado, cando a media de todo o ano
é de 800 litros metro cadrado. O encauzamento dos ríos, o control
nefasto dos encoros (soio mirando ó bolsillo, Fenosa, Iberdrola, Endesa),
o construir xusto á carón das orillas (caso da aberración de Ucosa, o
centro Comercial que hai a beira do río MIño que quedou cós garaxes
anegados totalmente...centro que nunca se debeu construir nese
lugar, según os técnicos do Concello... podémolo pagar caro. Xa ó estamos pagando caro e poido ser peor).
A Ponte Vella. Nesta zona a auga anegou
a estrada que se ve, a N-120, e inundou as garaxes do Centro Comercial
"Ponte Vella".
Ponte nova e a chea do 2000. Fotografía
Lourdes Glez.
Así iba o río Miño. Fotografía para comparar.
Así foi o río ese ano 2001 en Xaneiro. Lembro que a auga
chegou a estrada nacional.
Así iba o río Miño en xaneiro do 2001. Este
muro que se ve, obra maestra ? foi o que empuxou as augas ó outro lado. Que
yo pregunten o Centro Comercial "Ponte Vella" o que se lle inundaron as
plantas de guardería de coches. Outra construcción "ex-catedra" en terreos
totalmente inundables.
A auga pode subir 2,40 m. por riba da estrada
N-120, eses eran os cálculos dos técnicos. Nese caso nos garaxes de "Ponte Vella" saen a
nado...
Así iba o Miño aquela noite de decembro,
dia sete de decembro de 2000.
Fotografía dende a Ponte Vella. Prácticamente xa chega a estrada N-120. Ese
día tuvemos sorte que aguantara o encoro de San Estebo.
As imaxes convén que a lembren
algúns ourensáns, e que nona esquezan xa que ....volverá
pasar...
Volver a enchentas
Enchenta
ano 1959. Os Peares Ourense.
Datos de Galicia-León
Decembro 1959: grandes enchentes
produciron inundacións en Asturias e principalmente en Galicia,
onde varios ríos desbordaron, anegando campos, casas e
industrias e producindo cuantiosas perdas. O Sil ó seu paso por Ponferrada ía moi crecido, as súas augas
comezaron a enche-lo encoro de Bárcenas, que se atopaba en
construcción e a pesar de te-los seus órganos de desaugamento
abertos, cortaron a vía férrea á altura de Santa Mariña; máis
abaixo nas obras do encoro de Penarrubia a auga cortou a estrada
a Ourense. No barrio antigo da vila de Páramo del Sil a auga produciu afundimentos na
igrexa. O Sil e o Miño desbordáronse na zona dos Peares, preto da súa
unión. O caudal estimado do Sil en Boca de Monte foi de 2.400 m3/seg. O Miño inundou Salvaterra e Porto.
Datos en Ourense cidade, lembrar ó
seginte:
Decir como curiosidade que nesta
enchenta moita xente colleu medo sobre todo as casas do barrio
do Couto que estaban preto do río. Houbo unha noite que subiron
o Seminario. Falábase de que podería caer o encoro dos Peares
(estaba na mente de todos a caída do encoro de Ribadelago e os
144 mortos que houbo).
No tramo das pontes de Ourense o río
Miño seica alcanzou 8.500 m3/s, ou sexa mais que a chea do 2001 e mais do
que pode evacuar a presa de Velle.
Decir que fomos testigos de primeira
man o meu grupo de colexio dos Salesianos de Ourense (a XIII
promoción 1955-1963), concretamente estábamos a facer o 4ª de
bachiller elemental e dende a ventana da nosa clase, que daba o
río, lémbrame Xesús García Tobío, compañeiro de clase e
gran amigo, que víamos pasar árbores, todo tipo de
obxectos e ata un porco que iba patas arriba, inchado a tope, e
río abaixo. Un espectáculo non exento de medo pola forza da auga
e os malos presaxios que había.
De esa historia saen estas fotografías:
Crecida do río Miño o 26/12/1959. Fotografía de
Pacheco, cedida polo Archivo Municipal de Ourense, para o libro "A
Ponte Mayor" de Juan Carlos Rivas, páxina 44.
Ese ano seica o río chegou a levar nesta zona por
riba dos 8000 l/m3.
Esta fotografía tamén é de Pacheco. páxina 45 do
libro citado. Nesta fotografía sacada mais abaixo da ponte vese a dereita
onde chega o río. Estaba a facerse o Pabellón de deportes da cidade de
Ourense.
Nesta fotografía do 26/12/1959, tamén de Pacheco, e
tomada do libro referenciado na páxina46 realmente da medo como iba o río
Miño.
Inicio das obras da parte superior da pila
central que caira na enchenta de 1959. A fotografía está sacada do libro
"A Ponte Maior" de Juan Carlos Rivas na páxina 48 e cedida polo
museo etnolóxico de Ribadavia.
Ata aquí as fotografías en Ourense
cidade nesa enchenta do 1959
Vexamos nos Peares nesa misma enchenta:
Tamén hai fotografías sensacionais sacadas
por Ernesto Schreck. Fotógrafo afincado na cidade de
Ourense en 1922, de orixen alemán. Tiña o seu estudio na
rúa Cardenal Quiroga. Sensacional fotógrafo retratista,
publicista e de fotografía de estudio; por suposto
el e toda a súa saga que inda continua hoxe. Ver
en internet a súa páxina www.schreck.es
Así iba o río Miño nos Peares. Incrible. Seguro que en
Ourense iba peor. Despois desta ponte desemboca o río Sil. 1959. Foto E.
Schreck.
Da medo. Estas fotografías son do
ano 1959 e todas de E. Schreck, fotógrafo afamado hoxe en Ourense
Aquí desemboca o río Sil. Leva polo menos 12
metros por riba do normal.1959. Foto E. Schreck.
Fotografía para comparar. S.
Lorenzo 2012. Fotografía sacada dende a estrada que
vai a Pombeiro. A dereita o río Miño a esquerda o
río Sil.
Espectacular foi esa crecida. Xa estaba feito o encoro
dos Peares. 1947-1955. Foto E. Schreck.
Outra fotografía na que se ve
pefectamente a estación dos Peares. O fondo a Ponte de
tren Ourense-Monforte. 1959. Foto E. Schreck.
Fotografía dos Peares, sacada en 1911 por C. Gasquoine
H.), e que aparece no libro "Spain revisited. A
summer holiday in Galicia", escrito tamén por C.
Gasquoine Hartley, impreso en London nesa data. Esta
fotografía permite ver como foi a chea de 1959 xa que o
nivel da auga casi chega a ponte do ferrocarril (fotografía
anterior). O libro citado está traducido o galego por
Galaxia, co título "Un verán en Galicia".
Outra fotografía. Desembocadura do río Bubal. Ver onde
chega a auga o muíño (Acea do Búbal hoxe.).
A esquerda o río Miño e
enfrente o río Sil coa ponte de ferro do ferrocarril.
1959. E. Schreck.
Fotografía para comparar 2012.
Vista dende enfrente. Foto Secundino Lorenzo.
Desembocadura do río Búbal. Ver o muíño (Hoxe Casa Rural
Acea do Búbal).
Este ano foi un dos de maior rexistro en
Tui, por parte da Comandancia da Marina, a marca chegou a 12,6
m. sobre o nivel normal do río. Unha barbaridade. Son 4 pisos
máis.
Volver a enchentas
Enchenta dos
anos 1978-1979.
Decembro 1978: un forte temporal, que
abateu sobre Galicia os días 26 e 27, causou graves inundacións
ó se desbordaren varios ríos como consecuencia das choivas. Foron numerosas as estradas que quedaron cortadas e grandes
zonas quedaron illadas. Dúas persoas resultaron afogadas, ó
seren arrastrados polas augas os vehículos nos que viaxaban, nas
pontes dos concellos de Fornelos de Montes, sobre o río Parada,
e Portas, sobre o río Chaín, ámbalas dúas de Pontevedra. En Vigo producíronse anegamentos e cortes na circulación polo
desbordamento do río Lagares. En Lugo as augas do Miño inundaron os barrios periféricos da
cidade. O mal funcionamento das drenaxes converteu nun lago o
barrio de Paradai na mesma cidade. Os ríos Sarria e Cateiro inundaron varias rúas de Sarria e as
terras do contorno. Leiro, San Cristobal e Ribadavia sufriron os danos da riada que
causou graves estragos en casas e campos, interceptando estradas
e destruíndo pontes, especialmente na zona próxima a Ribadavia,
cidade que ademais de sufrir considerables danos en edificios e
industrias, quedou illada polas augas. Os danos foron cuantiosos
no Ribeiro, así como no Carballiño. En Padrón máis de 500 hectáreas quedaron inundadas polo
desbordamento dos ríos Sar e Ulla. Foron elevados os danos
ocasionados. A auga acadou máis dun metro no núcleo urbano de
Padrón. Cortadas varias estradas.
Sinto ter, solamente, unha
fotografía:
Fotografía da enchente de 1979.
Nesa fecha en Tui deu
10,5 m.
Río normal en 1960. Para comparar.
Volver a enchentas
Datos históricos de enchentes.
Resulta interesante algúns datos, por exemplo os
caudais absolutos do río Miño, atendendo a medias e os meses do
ano:
Plan especial de Protección Civil de Galicia.
Datos sobre o río Miño:
BACÍA DO RÍO
MiÑO
|
|
|
|
Río:
Miño
Extensión: 17.026 km2 (Miño e Sil).
Subconcas do Miño: Lacha, Narla, Parga, Fereira, Támega,
Tordea, Neira, Sarria, Lor, Sil, Bibei, Camba, Navea,
Arnoia, Avia, Tea,...
Grandes áreas do Miño:
· Alto curso do Miño (ata Portomarín).
· Curso medio alto do Miño (Portomarín ós Peares).
· Curso medio baixo do Miño (Os Peares ata Ribeiro).
· Baixo curso do Miño (Ribeiro ata desembocadura).
Alto
curso do Miño (ata Portomarín)
Concellos que atravesa: Xermade, Vilalba, Abadín, A
Pastoriza, Meira, Guitiriz, Cospeito, Castro de Rei, Pol,
Castroverde, Lugo, Outeiro de Rei, Begonte, Friol, Guntín, O
Corgo, Baralla, Láncara e Sarria.
Afluentes/regatos: Rego de Porto da Pena, Xirómeno, Riolouxe,
Madanela, Miñotelo, Rigueira, Pequeño, Azúmara, Aullo,
Támega, Rozas e Ladra.
Ladra: Madanela e Labrada.
Parga.
Narla.
Lagoa de Cospeito.
Ferreira: Lavadoira.
Neira: Sarria e Tórdea.
Curso
medio alto do Miño (Portomarín a Peares)
Concellos que atravesa: Taboada, O Saviñao, Chantada,
Carballeda e Pantón.
Afluentes: Asma.
Bubal.
Sardiñeira.
Bacía
do Sil (en Galicia)
Concellos que atravesa: O Barco de Valdeorras, Vilamartín de
Valdeorras, Petín, A Rúa, Larouco, A Pobra de Brollón,
Quiroga, O Bolo, Viana do Bolo, Vilariño de Conso,
Manzaneda, Carballeda, Rubián.
Afluentes/regatos: Entoma, Mariñán, Xulián, Leira,
Pincheira, Casaio, Candíns e Valado.
Bibei: Camba, Ribeira Grande e Ribeira Pequena.
Conso: Xares e Navea.
Soldón.
Quiroga.
Lor.
Cabe.
Mao.
Curso
medio baixo do Miño (Os Peares-Ribeiro)
Concellos que atravesa: Ourense, O Pereiro de Aguiar, Esgos,
Xunqueira de Espadanedo, Maceda, Baños de Molgas, Allariz,
Paderne de Allariz, A Bola, Celanova, Ramirás, Gomesende,
Cortegada, Arnoia, Castrelo de Miño, Toén, Barbadás, A
Merca, Taboadela, San Cibrao de Viñas, Coles, A Peroxa,
Vilamarín, Amoeiro, Punxín, Maside, San Amaro, O Carballiño,
Cea, O Irixo, Boborás, Leiro, Carballeda de Avia, Cenlle,
Beade, Melón e Ribadumia.
Subbacías: Arnoia.
Barbantiño.
Avia.
Arnoia: Niñodaguía, Tioira, Ambia, Vilaboa, Toubes e Soia.
Barbantiño: Formigueiro.
Avia: Cartelle, Doado, Viñao e Arenteiro.
Outros: Armental-Barra, Loña, Barbaña, Porto, Val, Puga,
Xestosa, Fragosa...
Baixo
curso do Miño (Ribeiro a desembocadura)
Concellos que atravesa: Quintela de Leirado, Padrenda,
Pontedeva, Crecente, A Cañiza, Covelo, Mondariz, Mondariz-Balneario,
Ponteareas, As Neves, Salvaterra de Miño, Salceda de Caselas,
O Porriño, Mos, Gondomar, Tomiño, Tui, Oia e O Rosal.
Afluentes: Deva, Termes, Tea, Louro e Tamuxe.
Cea, Crillana e Lavoeira/Caselas.
Estacións
do aforo: 13 (Galicia)
Miño (4) |
|
|
|
|
|
Lacha (1) |
Extensión: |
889 km2 |
Aforo |
(Begonte): |
840 km2 |
Parga (1) |
|
331 km2 |
|
3010 km2 |
|
Sarria (1) |
|
309 km2 |
|
(Sarria) |
129 km2 |
Avia (1) |
|
670 km2 |
|
(Pazos de Arenteiro) |
348 km2 |
Tea (1) |
|
411 km2 |
|
(Ponteareas) |
286 km2 |
Sil (3) |
|
7.983 km2 |
|
(Sequeiros) |
6.243 km2 |
|
|
|
|
(San Estevo) |
7.216 km2 |
|
|
|
|
(San Pedro) |
7.982 km2 |
Bibei (2) |
|
1.569 km2 |
|
(Montefurado) |
1.569 km2 |
|
|
|
|
(As Ermitas) |
794 km2 |
Xares (1) |
|
329 km2 |
|
(A Portela) |
306 km2 |
Navea (1) |
|
255 km2 |
|
(Pechazas) |
216 km2 |
Lor (1) |
|
370 km2 |
|
(A Ponte) |
337 km2 |
Cabe (1) |
|
734 km2 |
|
(Monforte-Ribas Altas) |
353 km2 |
|
|
|
|
|
|
Máximo caudal: xaneiro, febreiro e marzo, aínda
que nalgúns casos tamén en abril e maio.
|
Rábade
(40,57 m3/seg.), Lugo (98,75 m3/seg.), Os Peares (155,35
m3/seg.), Ourense (428 m3/seg.), río Ladra en Begonte (50,36
m3/seg.), río Parga en Begonte (15,79 m3/seg.), Sarria (8,19
m3/seg.), Pazos de Arenteiro (45,2 m3/seg.), Ponteareas
(30,49 m3/seg.), Tui (8,85 m3/seg.), Quilos (*) (16,32
m3/seg.), Toral de los Vados (*) (26,18 m3/seg.), Ponte de
Domínguez Flórez (*) (17,59 m3/seg.), Sequeiros (229,9
m3/seg.), Santo Estevo (314,88 m3/seg.), San Pedro (324,48
m3/seg.), Montefurado (78,05 m3/seg.), As Ermitas (43,85
m3/seg.), A Portela (11,87 m3/seg.), Pedrazas (15,18
m3/seg.), A Ponte (33,60 m3/seg.) e Ribas Altas (13,40
m3/seg.).
(*) Pertencen
ó Sil na provincia de León preto de Galicia. |
|
Datos
históricos das inundacións.
(Relativas o río Miño)
Nota: suprimín do listado o que non afectou ó río Miño.
Os datos están sacados dun link de Protección civil de Galicia.
|
|
|
|
· 1656: o Miño rompeu o seu curso e inundou a
veiga de Ventosela (Ourense), deixándoa convertida
nun areal á súa retirada. Ventosela e Castrelo foron
as poboacións máis afectadas, sendo os danos
materiais cuantiosos.
· Decembro 1909: un forte temporal, con choivas e
ventos furacanados azoutou, a partir de Portugal,
case toda Europa. As abondosas choivas provocaron o
desbordamento de moitos ríos.
A bacía norte foi en Galicia a zona máis castigada:
o Miño e o Sil saíron do seu leito en varios tramos.
O caudal estimado do Sil en Sobradelo foi de 2.720
m3/seg.
En Lugo as augas do Miño inundaron unha zona duns 60
km derrubando 30 casas na cidade e cortando a vía
férrea Vigo-Monforte.
Na provincia de Pontevedra as veigas de Tui quedaron
totalmente inundadas, chegando a auga ós segundos
andares das casas.
Na provincia de Ourense o Sil desbordou na zona de
Sobradelo inundando as súas augas as casas e campos
próximos.
· Decembro 1914: unha gran borrasca penetrou polo
norte de Galicia, varréndoa de norte a sur e
provocando, ó seu paso, abundantes choivas que se
fixeron sentir en toda a rexión.
Na provincia de Pontevedra o río Tea desbordouse
inundando unha extensa zona, principalmente
Ponteareas, onde os danos foron cuantiosos; ademais,
as súas embravecidas augas arrastraron unha ponte,
perecendo no accidente dous anciáns.
En moitos outros puntos de Galicia sufriuse o rigor
do temporal; houbo desprendementos de terras e
afundimentos de edificacións; o máis grave ocorreu
en Feba onde ó derrubarse unha corte pereceron
esmagadas tres persoas.
· Febreiro 1935: unha grande enchente do Sil
produciu unha inundación na zona de Sobradelo que
causou danos nas casas e campos adxacentes.
· Xaneiro 1939: fortes temporais, de choiva e vento,
provocaron inundacións en moitos puntos de Galicia.
O Miño desbordouse en Tui inundando por completo a
zona e formando "o que pareceu máis ben unha baía".
· Febreiro 1947: durante os días 20 e 21 un temporal
de choivas abateuse sobre Galicia causando
inundacións en varias zonas.
O volume total de auga caído foi da orde de 135 Hm3.
En Ourense caeron 52 l/m2 en 24 horas.
O Miño desbordouse en varios lugares sendo Castadón
a zona máis afectada.
O Sil inundou a bisbarra de Sobradelo causando
graves danos en casas e campos.
En Santiago de Compostela a cidade inundouse debido
á choiva sendo os danos cuantiosos.
· Xullo 1952: un temporal de choivas, que afectou a
zona norte da península, causou inundacións en
puntos de Guipúscoa e Galicia.
En Ourense o Sil e o seu afluente o Casaio
desbordáronse inundando as parroquias de Casaio,
Sobradelo, Riodolas e Lardeiras causando danos de
consideración en vivendas e agricultura.
· Decembro 1959: grandes enchentes produciron
inundacións en Asturias e principalmente en Galicia,
onde varios ríos desbordaron, anegando campos, casas
e industrias e producindo cuantiosas perdas.
O Sil ó seu paso por Ponferrada ía moi crecido, as
súas augas comezaron a enche-lo encoro de Bárcenas,
que se atopaba en construcción e a pesar de te-los
seus órganos de desaugamento abertos, cortaron a vía
férrea á altura de Santa Mariña; máis abaixo nas
obras do encoro de Penarrubia a auga cortou a
estrada a Ourense.
No barrio antigo da vila de Páramo del Sil a auga produciu afundimentos na
igrexa.
O Sil e o Miño desbordáronse na zona dos Peares,
preto da súa unión.
O caudal estimado do Sil en Boca de Monte foi de
2.400 m3/seg.
O Miño inundou Salvaterra e Porto.
· Marzo 1962: o río Sil, que presentou unha grande
avenida, desbordouse ó seu paso por Sobradelo,
inundando as súas augas os baixos das casas ribeirás.
A crecida, que persistiu toda a noite do 30 e case
todo o día 31, inundou amplas zonas próximas ó leito
do río, causando graves danos materiais aínda que
non desgracias persoais.
O caudal estimado do Sil en Sobradelo foi de 2.400
m3/seg.
Ademais de Sobradelo, tamén sufriron os efectos da
inundación Casaio e Lardeiras.
· Novembro 1966: unha grande enchente do Casaio fixo
que as súas augas e as do Sil, na zona posterior á
súa confluencia, desbordaran o leito anegando as
zonas próximas.
Sobradelo, Casaio e Lardeiras foron as zonas que
máis sufriron as consecuencias da inundación que
causou danos en casas e campos.
· Setembro 1969: un temporal de choivas que afectou
a zona noroccidental da Península os días 11 a 15
produciu importantes inundacións que se viron
agravadas por unha marea de extraordinaria carreira.
O Miño desbordou na zona próxima á súa desembocadura
inundando amplas zonas próximas ó seu leito.
· Xaneiro 1970: un temporal de choivas descargou
o día 13 unha gran cantidade de auga sobre Galicia
facendo que os seus ríos presentasen grandes
enchentes.
O Tea en Ponteareas acadou 4 m sobre o nivel normal.
O Miño sufriu tamén unha importante enchente.
· Febreiro 1972: un forte temporal de ventos
furacanados e choiva desatouse o día 5 sobre Galicia
causando graves danos.
O río Louro, afluente do Miño, desbordou á altura de
Porriño inundando as veigas ribeirás e causando
considerables danos materiais.
· Decembro 1978: un forte temporal, que abateu sobre
Galicia os días 26 e 27, causou graves inundacións ó
se desbordaren varios ríos como consecuencia das
choivas.
Foron numerosas as estradas que quedaron cortadas e
grandes zonas quedaron illadas. Dúas persoas
resultaron afogadas, ó seren arrastrados polas augas
os vehículos nos que viaxaban, nas pontes dos
concellos de Fornelos de Montes, sobre o río Parada,
e Portas, sobre o río Chaín, ámbalas dúas de
Pontevedra.
En Vigo producíronse anegamentos e cortes na
circulación polo desbordamento do río Lagares.
En Lugo as augas do Miño inundaron os barrios
periféricos da cidade. O mal funcionamento das
drenaxes converteu nun lago o barrio de Paradai na
mesma cidade.
Os ríos Sarria e Cateiro inundaron varias rúas de
Sarria e as terras do contorno.
Leiro, San Cristobal e Ribadavia sufriron os danos
da riada que causou graves estragos en casas e
campos, interceptando estradas e destruíndo pontes,
especialmente na zona próxima a Ribadavia, cidade
que ademais de sufrir considerables danos en
edificios e industrias, quedou illada polas augas.
Os danos foron cuantiosos no Ribeiro, así como no
Carballiño.
En Padrón máis de 500 hectáreas quedaron inundadas
polo desbordamento dos ríos Sar e Ulla. Foron
elevados os danos ocasionados. A auga acadou máis
dun metro no núcleo urbano de Padrón. Cortadas
varias estradas.
· Decembro de 1989: fortes choivas e ventos que
afectaron principalmente ás provincias da Coruña,
Pontevedra e zona norte da de Lugo. As inundacións
máis importantes rexistráronse en Padrón e en Caldas
de Reis, quedando tamén afectados outros concellos
como Noia, varios da Costa da Morte, Betanzos,
Cambre, Vigo e os da Mariña Lucense. Suspendéronse
as actividades escolares.
As precipitacións acadaron en Santiago os 200 litros
por metro cadrado. Foron numerosos os ríos que
desbordaron.
· Decembro do 1995: Producíronse inundacións en
diversas zonas de Galicia, sendo as máis afectadas:
Terra Chá en Lugo; comarca do Barbanza, comarca de
Santiago de Compostela. Na provincia de Ourense
experimentaron fortes crecidas os ríos Miño, Támega
e Arnoia. Na provincia de Pontevedra os ríos
desbordáronse en varias zonas destacando os da
bisbarra do Deza e de Tabeiros-Terra de Montes, así
como o Miño o seu paso por Tui e o Umia en Caldas de
Reis.
· Novembro, decembro de 2000, e xaneiro de 2001:
continuas e persistentes precipitacións en toda
Galicia, afectando principalmente á fachada
atlántica. Durante estes tres meses, en cada un
deles rexistráronse precipitacións en 28 días. Os
peores días foron en decembro 6 e 7, e en xaneiro 5,
con persistentes precipitacións e ventos fortes,
practicamente xeneralizados en toda Galicia. As
precipitacións foron semellantes ás dos anos 1978/79
e do ano 1959.
Os efectos foron de tres mortos producidos polas
choivas, numerosas estradas cortadas (superior a
45), gran número de concellos afectados (superior a
50), máis de 15 ríos importantes desbordados; altos
niveis de auga en case tódolos encoros (con
situacións de achegas excepcionais de entrada a
eles); innumerables anegamentos en baixos;
importantes perdas no sector agrícola, piscícola,
acuicultura así como no industrial.
|
Volver a enchentas |
ENCHENTA 1844 EN OURENSE
Sei que está
enchenta asustou moito en Ourense xa que este evento quedou
grabado na Ponte Vella para sempre. Concretamente
xunto o único arco romano da Ponte o que está mirando, hoxe, para o
Pabellón de Deportes, o primeiro arco, abaixo hai unha
inscripción na pedra que máis ou menos dice ""Altura de la avenida
del Miño de FB de 1844""
Ese día o río chegou
moi alto moito máis que no ano 2000 cando levaba 6000 m3/seg
ou subio por riba dos 12 metros.
Soio podo poñer as pedras rotuladas e onde está
esta marca.
A dereita deste arco e no segundo sillar de pedras aparece a
marca da chea de aquel ano.
A dereita deste arco e no segundo sillar de pedras aparece a
marca da chea de aquel ano.
"Altura de la avenida del Miño de FB de 1844"
Para poder entender esta enchenta en Ourense-cidade poño duas
fotografías que o explican:
A marca vermella coincide coa marca que
actualmente está nesa zona. Esto da unha idea da crecida
dese ano.
Volver a enchentas
Datos da
Comandancia da Marina de Tui.
Estuven no lugar o xoves día 13 de
febreiro de 2014, co ánimo simplemente de poñer unha
fotografía das marcas que a Comandancia da Marina parece ten, no
edificio que está a beira do río Miño en Tui, onte está a o
patrullero "Cabo Fradera".
Sabía por Eliseo Alonso
no seu libro "Pescadores del río Miño" (Tramo
gallego Portugués) onde na páxina 29 pon estos
datos de cheas do río Miño:
No libro pon
exactamente:
..."La comandancia del
Patrullero "Cabo Fradera" tuvo la gentileza, que
agradedezco, de facilitarme las crecidas registradas
en los últimos años y marcadas en la pared próxima
al río, en las dependencia de la Marina, en Tuy. Las
alturas máximas alcanzadas fueron:
"1935 onde en Tui hai
rexistrado 11,8 m. de subida do Miño; 1939 con 12,9 m. ; 1959 con 12,6
m. ; 1962 con 12 m. ; 1966 con 10,4 m;
1979 con 10,5 m. e 1987 con 9,4 m."...
Realmente eu non
tuven a misma sorte que Eliseo Alonso, saquei unhas
fotografías por fora do recinto militar, pedín logo permiso
para sacar a fotografía das marcas, pero foime denegado, sin
dar ningunha xustificación...
Neste caso teño que decir simplemente que o comandante
non tuvo a xentileza de recibirme, as súas razóns tendría,
que non as discuto. En realidade nin puden falar con el...
Estas son as miñas fotografías do lugar:
Como vedes o río Miño iba bastante subido ese día 13/02/2014. Na fotografía o "Patrullero
Fradera"
A zona está claro que é militar. Ver o cartel...
Esta é a comandancia da Marina de Tui onde pedín
permiso, na rúa do embarcadero, "Embarcadero Bajada" , ó garda de turno para sacar unha fotografía das
marcas, para poñer nesta páxina web. Esta casa está retirada do
río Miño por unha rampa. Suponse que ata ela chegou o río Miño en
algunhas ocasións... Rampa que podedes ver
neste link.
Esta foi a única fotografía que poiden sacar; este gato estaba dentro do
recinto militar tomando o sol... Foi ó máis amable do
lugar... Non houbo sorte...
Nota: todas as fotografías son propiedade
do que escribe Secundino Lorenzo Fdez. autor da web.
Posteriormente engado esta nota onde
todo queda resolto coa Comandancia Naval del Miño:
Teño que decir que ó anterior queda totalmente resolto
gracias a amabilidade do actual Comandante Naval del Miño D.
Enrique García González que me escribe, por medio de email,
en Abril de 2016.
Entre
outras cousas escribe:
..."En aras de reconducir esta anómala
situación, quedo a su disposición para que
comunique conmigo por medio de cualquiera de los
medios indicados en mi firma y atenderle como
corresponde, de acuerdo con el espíritu de
servicio que desde siempre ha caracterizado a la
Armada.
Atentamente, reciba un cordial saludo. |
-----------------------------------------------------------------------
Efectivamente, posteriormente recibo a famosa
fotografía que podedes disfrutar dende hoxe nesta páxina web
sobre "O pai Miño":
Por certo a
mais alta é de 1939 (foi unha subida de 12,9 m.
como catro pisos dunha casa...), seguida de 1959
(12,6 m), máis abaixo 1962 (12 m.) e 1935 (11,8 m).
Máis abaixo o 2000 e outras tres máis.
Fotografía da Comandancia Naval
del Miño. 2016.
Volvo a poñer o texto que realmente pretendía:
Sabía por Eliseo Alonso
no seu libro "Pescadores del río Miño" (Tramo
gallego Portugués) onde na páxina 29 pon estos
datos de cheas do río Miño:
No libro pon
exactamente:
..."La comandancia del
Patrullero "Cabo Fradera" tuvo la gentileza, que
agradedezco, de facilitarme las crecidas registradas
en los últimos años y marcadas en la pared próxima
al río, en las dependencia de la Marina, en Tuy. Las
alturas máximas alcanzadas fueron:
"1935 onde en Tui hai
rexistrado 11,8 m. de subida do Miño; 1939 con 12,9 m. ; 1959 con 12,6
m. ; 1962 con 12 m. ; 1966 con 10,4 m;
1979 con 10,5 m. e 1987 con 9,4 m."...
Pois ben, como Eliseo Alonso eu tamén podo decir que a
Comandancia naval del Miño tuvo a xentileza de mandarme a fotografía
onde recollen as enchentas de algunhos anos.
Moitas gracias a D. Enrique García González pola súa
amabilidade.
Volver a enchentas
ENCHENTA DO ANO 1696
No libro de Olga Gallego Domínguez
"As barcas e os barcos de pasaxe da provincia de Ourense
no antigo réxime", fala dunha enchenta terrible no río
Miño, seica ocurriu o 8 de decembro do ano 1696.
Foi o párroco de Santa Eufemia, Antonio de Nóvoa y
Sotomayor, o que escribiu no libro de finados da súa parroquia o testimonio
dunha enchenta ou chea; ver un extracto:
Na páxina 41 do citado libro aparece a referencia a esta
enchenta:
Está claro que ese día a auga chegou por detrás da iglesia dos Remedios.
Ver a fotografía:
Na fotografía que é de 1920 pero na
que o lector pode simplemente quitar a Eléctrica do Conde
Valvís que lóxicamente non existía nos anos 1696 o resto si,
e a marca vermella indica a onde chegou a auga.
Dous datos de ese día:
1.- A
auga que había por detrás da iglesia dos Remedios que se ve
na fotografía era maior que a auga no estiaxe do río Miño. A
auga estuvo a punto de entrar na igresa. Faltaron dous pes
(60,96 cm.). Ou sexa un pouco máis de medio metro.
2.- Seica na Ponte Vella a auga faltoulle unha vara
castellana para cubrir o cortamar da ponte.
Na fotografía da enchenta do
ano 2000, fago os cálculos aproximados (a ollo). Seica
quedaba 1 m. aproximadamente da tona da corrente do Miño
a cima da cortamar.
Nesta fotografía do ano 2000 tendes a cortamar da Ponte
Vella, esa que vedes no centro da fotografía.
Pois ben, o día da enchenta que estamos a tratar non quedaba nin
una vara castellana para cubrila.
1 vara = 0, 8359.
Polo tanto temos que pensar que estaba aproximadamente a
medio metro de cubrila. Ou sexa metro e medio máis da
fotografía.
Según os meus cálculos ese día o río levaba sobre 12.5
metros sobre o nivel normal, ou sexa 4 pisos, para facernos unha idea.
Volver a enchentas
CRÍTICAS Ó TEMA DAS ENCHENTAS EN GALICIA.
Unha enchenta deste estilo debera
ser totalmente previsible. Ano 2000 en Ourense cidade. Esto supón unha
subida de 5 metros sobre o nivel normal do río
As enchentas e os encoros en
Galicia, calquera día, poden traer a desgracia a poblacións que están nas
súas ribeiras.
Fai anos, cando chovía, as avenidas
eran previsibles, o río comenzaba a subir pouco a poco, hoxe en minutos ven
a avalancha, non hai dereito a estas falcatrudas.
Algunhas aperturas de encoros son de
"xuzgado de Garda" e totalmente armas de matar, e os donos dos encoros
sábeno dende fai tempo... Lembro xa fai anos no río Avia que unha enchenta
deixou o que escribe aislado nunha illa. Estaba a pescar un cachón en San
Cristobo e o encoro de Albarellos abriu as comportas. Resultado: salín a
nado...e si non sei nadar e me poño nervioso?... O encoro de Albarellos, de
Fenosa, leva dado moitos xustos e estragado moitas fincas, así, sin
avisar...
Fai tempo que os donos dos encoros
non fan o que deben, no avisan da morte...non avisan de nada, fan o que
queren...
Dicen que os encoros controlan as
enchentas pero eu teño as miñas dúbidas en canto ó control total. É certo
que se poden minimizar, ó principio, pero si a enchenta é grande chovendo
moito o longo dos tempos, os encoros logo enchen e despois é peor o remedio
que a enfermade. Ver si non as enchentas do ano 2000-2001 no que peligrou
unha parte de Ourense e ver o que pode pasar este ano 2014. De momento xa
estamos en alerta e a cousa está empezando. Decía hoxe, 09/02/2014 ó
responsable de augas da Xunta de Galicia que ó abrir o encoro sae a misma
auga que entra. Este home fainos tontos os galegos. Esta é unha falsedade
trivial de recoñecer... Ó abrir calquera encoro cheo, a auga que sae no
primeiro momento non ten nada que ver coa auga que entra, é moitísimo maior,
dependendo do encoro son miles de m3 a maiores, logo cando se estabiliza si
que é así. Calquera día, con estos axiomas falsos, o abrir os encoros
teremos unha desgracia nos primeiros momentos. Desexo equivocarme.
Esta subida de 1959 seguro que non foi unha subida
de minutos, nese ano non había encoros. Hoxe pode ocurrir e pode provocar
desgracias.
Curiosamente o marxen do comentario anterior, hoxe 20
de marzo de 2014 hai unha noticia na prensa que ten que ver co anterior.
Concretamente La Región fala de que "Gas Natural-Fenosa" vai instalar
alarmas. Farei un seguimento.
De tódolos xeitos é incrible que os máximos
responsables das aperturas de encoros de calquera xeito e mirando sempre o
bolsillo sexan despois de cincuenta anos os que falan destas alarmas e
ademais inda por riba vamos a pagar e terlle pleitesía polo ben que o están
a facer. E digo pagar xa que vai colaborar "todo Dios" ademais de Fenosa...
Ver a noticia Concellos, Xunta, Confederación e Fenosa
van a coordinar e por suposto pagar este plan de emerxencias.
Bueno algo é algo...polo menos o recoñecemento de
que están a pasar auténticas "cheas" e non só debidas as enchentas?.
De tódolos xeitos veremos como remata esto.
No ano 2015 inda non se fixo nada...
Ver o texto da Región.
Este ano 2016 puxéronse alarmas en Castrelo e
Frieira, seica alcanzan 1 km. (Ver
este link)
Calculando a subida do Miño
en Ourense; na Ponte
Vella.
Enchenta 1979, moi similar á de
2001.
En Tui o Miño subiu ata 10.5 m.
Enchenta 2001. En Ourense máis de
7m.
Nota previa: é
evidente que si queremos saber exactamente
cantos metros leva a maiores o río Miño en
Ourense basta consultar este link,
que da os niveis exactos.
O que sigue é unha
curiosidade, por suposto non exacta, que
pode permitir ter unha idea a simple
vista...
A todos os ourensáns
gústanos ver, dende a Ponte Vella, como vai o río
Miño, sobre todo cando hai enchentas. Dar unha
volta pola ponte e veredes como se para a xente
e como mira e seguramente calcula ou compara con
outras cheas.
Vaixando xustamente a
segunda fotografía, onde está o paseo á beira do
río Miño, e precisamente nesta pila da ponte
están unhas reglas medidoras do caudal. Ata 5 m.
de altura se pode medir, sempre sobre a posición
normal do río. O problema é que cando o río Miño
se desborda non se pode baixar e ver estas
reglas..
Fotografía dos medidores de
nivel. Día 26/02/2016a auga estaba sobre 2 m.
Ese mismo día eran 24 pedras
que equivalía a 2 metros sobre o nivel normal.
Visión de conxunto. O mismo
día 26/02/2016
Como se pode medir, nese
caso, dende a Ponte Vella, utilizando o
método empírico do "ollo",
cantos metros de máis leva o río.?. Simplemente
desta forma curiosa:
Bastaría situarse onde pon
"Mirar dende aquí", terraziña que está na parte
esquerda do arco central, dirixir a vista a
cortamar do arco central da dereita do río, estou
falando tal como está a fotografía, e
contar as pedras de cantería de arriba abaixo,
que por certo na fotografía anterior dan o
máximo 26 pedras dun espesor aproximado de
0,44 m. ata un total de 11,50 m. Estou falando de
contar pedras de cantería, por certo moi ben feitas e xusto na proa dese
pequeno barco que se chama "cortamar".
Por certo podedes facer de capitán de barco
dende a terraziña da cortamar; ¡ollo os mareos!,
a sensación é ¡total!...
Esta é a vista da cortamar:
Bastaría contar de arriba
abaixo, ou sexa ata a corrente da auga, cantas
pedras hai.
Eu fago as seguintes
apreciacións, simplemente observando e contando
todo "a ollo":
Nº máximo de pedras, dende
a base, 26. Total metros 11,50 m.
Nº de pedras |
Metros de subida
|
Signos externos a
comprobar. |
24 |
2 m. |
Auga a 2 metros por debaixo do paseo
fluvial. |
15 |
5 m. |
Auga pola barandilla do paseo |
<10 |
>7 m. |
Auga pola Nacional 120. |
Xa
sabedes que < é menor, e > é maior.
Nesta fotografía vexe
mellor.
Ver este exemplo.
O sistema pode mellorarse,
xa que algún pode estar pensando que as
pedras teñen a misma dimensión e bastaría
saber cantas hai en total e simplemente
restar as que se conten; logo multiplicar. Bueno... deixamolo
para outro día...
16 pedras casi 5 metros, auga
chegando a cima das pedras do paseo (hoxe non
hai pedras, hai barandilla). Fotografía de
Secundino Lorenzo. Decembro 2000.
8 ou 9 pedras. A auga pasou a
N-120. Decembro Ano 2000. Fotografía de noite.
A auga non chega ó paseo e moito menos a
N-120. Sobre 24 pedras.
Nesta fotografía de José Paz
vedes a enchenta de febreiro de 2016 e como
cubría xusto ata a barandilla do paseo.
Pois ben, no Cortamar serían
15 pedras a contar. Esto representa 5 m. por
riba do normal, nesta caso indan quedan casi 3
metros para chegar a N-120. Pero esos 3 m. son
2m a altura do "Centro Comercial".
Un consello
para Protección Civil de Ourense e os donos do
Centro Comercial, non entendo como
eses días non pecharon os garaxes dese centro.
Si a auga chega a N-120, inunda todas as plantas
dos garaxes dos centro comercial...Xa pasou no 2000.
Pode ser unha desgracia total
e lamentable. ¿Quenes serán os responsables?...Eu
teño claro...
Si non ó digo non quedo a
gusto.
¡Pasará!. Este centro está
construido en terreno inundable. Así se fan
algunhas cousas neste país... Mirando máis o
bolsillo que a xente...
Ano 2000. As pedras non
chegaban a 10. A auga chegou a N-120.
Nivel de alerta total.
Fotografía de Secundino Lorenzo.
Fotografía de decembro de
2000 que foi cando a enchenta pasou 60 cms. máis
da N-120, inundando os garaxes do centro
comercial (Teño fotografías).
Os técnicos de Medio Ambiente
ou de Augas falaban de que o
río Miño podería subir 4,5 m. máis desta
estrada. De feito aquela noite estaba previsto
que a auga podería chegar os pes da estatua de
Concepción Arenal. Houbo sorte xa que soio
abriron o encoro de Belesar e o encoro San
Estebo aguantárono, casi a tope, creo estaba o
95%; si abriran San Estebo chegaría ó dito.
Esto que estou a escribir teño probas de que foi
certo e considero que é moi serio.
A fotografía é de Secundino
Lorenzo.
Volver a enchentas
|