Vilasouto xa se menciona no ano 982, no "Corpus medieval"
de Samos. Durante a edade Media pertenceu ó Mosteiro de Samos. Terminan
sendo do Conde de Lemos ata ben entrado o século XIX.
Copio literalmente o traballo sencional de Luís López
Pombo que cito na bibliografía (1):
"...Son estas terra sumamente ricas en yacimientos
arqueológicos, algunos con más de cinco mil años de antiguedad, pues los
primeros habitantes dejaron aquí su impronta cultural como es la
estación de petroglifos de "Agro do Pepe", la cual por circunstancias de
un mejor regadío en la comarca monfortina fue necesario hacer la presa
de Vilasouto, y sus aguas mantienen anegadosd la mayor parte del año
estas importantes muestras de Cultura Rupestre, no obstante no es la
única manifestación cultural de aquellas lejanas centurias, sino que han
llegado a nosostros otras muestras de la misma, en este caso en el lugar
denominado "trasmonte en O Penedo da Ferradura", quedan un nutrido
grupo de grabados y cazoletas que obedecen al mismo período histórico.
Los habitantes de los castros no estuvieron ausentes en
esta zona y de los mismos restan un buen número de yacimientos castrexos,
algunos relativamente bien conservados, otros en peor estado y la
mayoría de los mismos fueron romanizados, es este el caso de Belesar,
cuya acrópolis mide 70x42 cm.
Con la caída del imperio romano en el año 476 surge aquí
un largo período de más de quinientos años en que apenas sabemos nada de
quienes habitaron la actual feligresía, quienes eran, de donde
procedían, hasta que en el 982 aparece la primera referencia documental
recogida en el libro Becerro de Samos y en el 1075 era dueño del lugar
de Vilasouto, Dª Ermesenda que había heredado de sus padres los Condes
Nuño Nuñez y Onega Peláez estas posesiones, dejadas en donación a los
monjes de Samos, si bien treinta y dos años despues vuelven a ser
tierras objeto de otra nueva donación a dicho cenobio, por parte de
Ermesenda Rodríguez, cuyas posesiones llegaron a recaer en los condes de
Lemos de quienes dependieron sus habitantes hasta bien entrado el siglo
XIX, en que pasaron a formar parte del incipiente municipio de
Rendar..."
---o---
Ata aquí o resume da historia, contada por Luís López
Pombo . Historia que é tamén a de Calvos e a de Belesar, así como dos
pueblos que quedaron debaixo do encoro de Vilasouto.
Si queredes profundizar tanto na historia de Calvos, como
na de Belear ou Vilasouto, tendes unha historia moito máis completa na
ficha de O Incio, onde Luis López Pombo ten un estudio resumido pero moi
ben feito e que reproduzo completo.
Para investigar máis tendes dúas xoias: en primeiro lugar
o Catastro do Marqués de Ensenada, feito entre 1750 e 1754, moi
interesante xa que fala de onde se vivía, cómo, qué se cultivaba e moitas máis cousas.
Sabemos que consistía en entrevistas baixo xuramento, algo moi ben feito
En segundo lugar tendes outra xoia, probablemente en Lugo
na Diócesis de Lugo onde se gardarán os Libro Parroquiais. Son básicos e
digo xa que eu os teño utilizado, doutro pueblo, e non é dificil a
partir deles facer árbores xenealóxicos e un longo etc. Basta partit dun
acta de bautizo para tirar para atrás ó que se queira. Neste caso ata o
século XVIII.
Poño unha referencia dos libros parroquiais de San Mamede
de Vilasouto, unha auténtica xoia:
Nova igrexa de Vilasouto
Libros Parroquiais de San Mamede de Vilasouto
Estos son os libros parroquiais
que existen actualmente. Nótese que hai libros dende 1714, polo tanto é
moi doado facer investigacións, aparte hai libros de todo:
nacementos, bautizos, matrimonios, defuncións e outros.
Así
que xa sabedes: si queredes investigar de
onde se ven, certificados de bautismo e tirar para atrás que é moi
fácil. No bautismo xa veñen os pais e os testigos. Logo pedir as dos
pais e así sucesivamente. En Calvos pode resultar moi curioso dende
logo…
O
problema é onde están esos libros e como se ten acceso.
Seguro que os libros están en Lugo na Archidiócesis.
Non creo que estén na igrexa en Vilasouto.
Ollo poño estos
datos:
Tfno para enterarse: 982 231143
Email para llamar e ver que pasa:
diocesisdelugo@diocesisdelugo.org
Sei
que hai xente en Calvos que lle gustaría facer esa investigación, que
sepa este camiño que ademais da resultado, eu fíxeno cun pobo
Alberguería (A Veiga- Ourense), que quedou debaixo dun encoro en 1958,
do que eu non teño nada que ver, pero son fillo adoptivo, e
conseguín cousas incribles. De feito teño unha https://
www.albergueria.es
coa
historia dese pueblo. Lembro por exemplo que gracias ao derradeiro bautismo conseguín a madriña dun amigo e fíxolle este amigo
unha visita en Arxentina, incrible dato. Alí conocéronse e hoxe
disfrutan deso. ¡Marabilloso entre outras cousas!.
Xa sei onde están os archivos de
Vilasouto:
Aquí tendes o comenzo
da investigación.
Pulsando no link de
archivo da parroquia de San Mamede de Vilasouto:
Aqui teneis digitalizados los de Lugo.
Aquí teneis unha web dedicada a este tema. Aquí explican como
debemos facer.
En calquera caso
podedes ir directamente e preguntar no teléfono 982231143 ou
982231143.
--O--
Calvos guarda moitas sorpresas, algunha histórica, como a
casa palacio que se remonta, polo menos os datos, ao ano 1572 e
polo tanto ten unha longa secuencia xenealóxica, por certo moi ben
descrita por Luís López Pombo, no seu libro que cito na bibliografía.
Poño ó que escribe Luís López ao pé da letra:
Casa Palacio de Calvos
Fotografía de Luis López (polo menos é a que está no seu
libro) do interior do patio da casa:
Fot. Luís López. Patio interior da Casa Palacio de Calvos.
Este é o escudo da casa Palacio, que non está no seu
lugar e non se entende:
Este escudo seica foi levado polos caseiros de esa casa
a unha vivienda da súa propiedade ubicada na estrada que vai de Sarria a
Monforte, moi preto de Rubián, actualmente seica está moi deteriorado
polo paso dos anos.
Hai un traballo que realizou Manuel Julio Platero Campo
precisamente para que o puxera no libro de Luís López.
Según ese traballo poño a explicación do escudo, copio o
pé da letra:
"...Esta timbrado con visera vuelta a diestra. Sostenido
por figuras vegetales.
Cuartelado en cruz; en el primer cuartel, los dados con
la flor de lis en medio de los Somoza; segundo cuartel, las cinco
correas con las hebillas de los Saco. En el tercer cuartel, perro atado
a un árbol, divisa de los Quiroga de la Puebla e Incio; en cuarto
cuartel, parece una sirena sobre ondas, divisa de los Goyanes.
Para rematar no libro de Luís López citado na
bibliografía (1) tendes en catro páxinas a xenealoxia desta casa, que parte
do ano 1572 con don Alonso López de Somoza que fai testamento na súa
casa de Calvos e deixa a casa ao seu fillo maior barón don Lopo Díaz de
Gutián. A casa dende polo menos o catastro do Marqués de Ensenada estaba
atendida por caseiros é curioso que no catastro de M. Ensenada figura D.
Juan de Losada como habitante de Calvos, que declara poseer trece
parcelas de extensión 28,92 ferrados, polo que pagaba a D. Carlos de
Oca, señor del palacio de Bóveda, unha renta de 24 ferrados de centeno e
2 galiñas en concepto de foro das propiedades de Calvos...
Vou poñer, pola súa importancia a xenealoxía completa:
Ata aquí o traballo que presenta Luís López Pombo no seu
libro O Incio: Paisaje Historia y Patrimonio acerca da xenealoxía dos
donos do Palacio de Calvos.
Ver unhas
fotografías do Palacio de Calvos sacadas en maio de 2023.
Para rematar estos datos poño uns teléfonos de taxis que
poden ser moi útiles; estos teléfonos están actualizados a 24 de Maio de
2023 xa que falei directamente cós taxistas.
Saír á Calvos.
----o----
Fontes dos datos, bibliografía:
(1) O sensacional libro O Incio. Paisaje Historia y
Patrimonio. Luis López Pombo. Deputación Provincial de Lugo 2002.
(2) Internet. Google Earth. E datos conseguidos polo que escribe
preguntando a xente do lugar.
(3) Dicionario Xeográfico ilustrado de Galicia, editado
por Xeogal baixo a dirección de Fco. Javier Río Barja.
2009. O dicionario ten 28 tomos.
Deste dicionario tomei moitos datos e mapas.
