Textos sacados do libro "As troitas, miñas señoras", un libro de Juan José Moralejo Álvarez, editado por
Editorial Galaxia, 2ª edición, 2005.
Pequenas mostras de capítulos do libro nos que
Juan José Moralejo falaba do río Miño:
Juan José Moralejo
Álvarez
foi catedrático da Universidade de Santiago, pero
el presumía de ser Licenciado en Troitoloxía pola Universidade do
Deva (Ourense).... entre outros títulos...
O seu Deva era o de Cortegada, un afluente do río Miño pola esquerda.
Desgraciadamente Juan José Moralaje
deixonos o 25 de maio do 2012. A este gran
amigo fíxenlle unha dedicatoria no seu día, merecía eso e moito máis.
Benditos_ríos (video en Youtube)
e
A troita.
quinteto para piano e cordas Schubert.
Volver á río Miño
O
SACRATÍSIMO MIÑO.
" Pra escribirmos do Miño cómpre
ter, como quer a pía copla, "pureza de conciencia" e, tamén
coa copla, estarmos "dignamente preparados": sabido xa que os nomes dos ríos
teñen que ir en maiúscula por seren de ríos, o do Miño ten
un M máis grande có do Mississipi, e aínda lle pode dar a ventaxe de
que lle xunten o Missouri.
Do Miño cumpriría escribirmos axeonllados,
pero os fabricantes de máquinas de escribir non teñen prevista a
máquina - reclinatorio..."
Río Miño, por baixo de Frieira. Sensacional.
Fotografía do autor da www.
"...no caso do Miño toda a auga que pasa
é auga de sete estalos, é auga máis que bendita, é ¡pois iso:auga do
Miño!, e a auga de todos os outros ríos e H2O, pero a do Miño é
H30O15..."; cando vai maina son os mellores remansos do mundo;
cando hai fervenzas, a carraxe da auga , a forza da
corrente, é que de botar abaixo o que lle poñades diante; os pozos que
poidades atopar no Tambre ou no Ulla caben todos nalgúns
pozos que eu coñezo no Miño, e no Pozo de Maimón, en Ourense podíase
facer a quinta provincia de Galicia.
O Miño é o pai de
Galicia, é o fecundador e estercador, como ben dixo o poeta..."
"...Non coñece Galicia que non
andou o Miño. Hai que andar o Miño e saber escoller o momento: collede o
val de Lugo cando o verde da herba lle dea envexas ás esmeraldas. Baixade
logo cara Belesar, pero esperade a que as viñas pinten ouro e vermello,
alá por Santos, ¡mirade ben o que vos eu digo! quedades
autorizados para esnaquizar as retinas contra aquela epidemia de color:
non sei si o verbo "embelesar" non virá precisamente de aludir o
que se ve e sente en Belesar no outono.
As viñas pintan ouro... Imaxen Iván Fraga.
Esperade logo que
veña o verán e no día de máis calor e fumazo deixádevos ir de
devagar para abaixo de Ourense, por Puga e Alongos,
Barbantes e Ventosela: antes de Barbantes xa teredes bébedos os ollos
e o chegardes a Francelos teredes unha gravísima e irremediable
intoxicación estética..."
"...E aínda non vos dixen o mais importante: que o
Miño é meu. Mirade: eu sonvos de Santiago e non o nego, pero, postos a
falar coa man no corazón, sonvos de Cortegada, Ourense, xusto no
recanto do mapa onde crúza-lo Miño e pasas a Portugal: na miña banda
dise troita, chau...e na outra e máis na miña rentes da raia din
truita, chan,..:cousas de tempos idos, de mosteiros e castelos,
parroquias e diócesis, de frades bieitos e Sarmientos.
O Miño que fala Moralejo pero xa co encoro.
No fondo desemboca o río Deva. Descoñezo autor
da foto.
O caso é que de Cortegada -e de Trado,
cara a raia- é a miña familia e na beira do río tiña a miña aboa un
muíño cunha presa que era tamén un pesco de primeira; por baixo
tiñamos unha ponte eu xa non acordo a vela funcionar: facía o servicio
pró muíño, pero tiveron que a deixar porque lles aforraba ós
contrabandistas moito camiño; era unha ponte de quita e pon polo conto
das furibundas enchentas do río, tan furibundas que o embalse da
Frieira cos seus vinte e pico de metros aínda non chegou ó nivel no
que eu teño visto o río cando chovía auga a Dios dar; e pra arrriba
dos prados tiñamo.lo balneario, do que o embalse papou os manantiais.
Agora todo fica asolagado, pero aínda non perdín a esperanza de que
algún día teñan que librar tan inmunda poza e volver ve-lo muíño, o
pesco, a ponte,.....¡o mellor de cando rapaz!.
Regato de Barxa, nunha banda España , noutra
Portugal
Comprenderedes que cando eu tiña sete ou
dez anos pensara que o Miño era da casa, da miña aboa, e conmigo
tamén o creron os meus irmáns e primos, unha caiñeira de rapaces sen
vergonza nin medo pra todo o que fora se bañaren sen saber nadar,
fumaren no palleiro e outras falcatruadas.
O Miño por Arbo. Sensacional.
Foto do autor da www.
Agora xa sei ben de quén é o Miño,
pero o sabelo non importa pra que eu siga encirrado en que o Miño é
meu: pódovos contar tódalas pedras que quedaron debaixo do encoro
dendes Castrelo a Frieira, podo decirvo-los sitios onde mellor non se
meter pra non pasar dúas horas nun foxo de toxos e silvas ou pra non ir
de cabeza o río. Velahí tendes unha boa pescata: dende a estación de
Pousa-Crecente ide río arriba astra Frieira, son seis kilómetros bos
prá troita e que se poden facer no tempo de tren a
tren,...
Encoro de Frieira. Foto do autor da www.
Estaredes xa a decir
que abonda coa leria do Miño e que onde está a pesca: pois no río, meus
queridiños, no río. Os 340 quilómetos son unha enchente, unha
orxía de pesca dende o peixe máis badoco ao salmón máis señorito
tendes millóns de anguías, milleiros de lampreas, carros e carros de
troitas, millenta de sábalos e zamborcas...O único que eu quería ao
falar tanto no que ó Miño é para min e para todos era poñer ben claro que
o Miño non é unha auga que ten peixes, nin un río, senón o sacratísimo
río , pai e señor de todos nós, e cheo de pesca ata estoupar...
Nota miña: está
claro que Moralejo escribe do río Miño cando era rapaz...hoxe o
río Miño, desgraciadamente, é o que conta no outro artigo.
Subir.
O
RÍO MIÑO
UN PAI NON RESPECTADO
" ...O único que eu quería ó falar tanto no que o Miño é para min e para
todos era pór ben claro que o Miño non é unha auga que ten peixes, nin
un río, senón o sacratísimo río , pai e señor de todos nós, e cheo de
pesca ata estoupar.
E xa estou sintindo dicir o
de ¡para o carro, amiguiño! e eu vou e paro o carro e recoñezo que hoxe
do Miño queda pouco e estou a falar do que foi e non volverá; e son
ademais dos primeiros en denunciar que o Miño xa non é o pai respectado,
senón un pai nos que os fillos baten e mallan; máis que auga limpa e
corrente é unha restra de pozas contaminadas; máis que un tesouro sen
fondo de pesca é un río que está nas últimas e logo virá dar nas
derradeiras...A industria, os encoros e máis a enerxía eléctrica son
necesarias, pero non de xeito que contra do que a lei di, economía e
pesca sexan incompatibles; a contaminación non é nin necesaria, nin boa,
nin defendible, nin siquera é o mal menor ou descupable das
riquezas e necesidades da industrialización; a porcallada que o Miño
arrastra, as manchas de aceite pesado, as cabezas e tripas de polo non
son máis que eso: porcallada de quen consente que as boten e mesmo
porcallada de todos nós, que non pelexamos e berramos como compriría
para que catro desleigados non derramen un río que é moito máis e moito
mellor que o que eles producen. E agora, 2004, cómpre celebrar que leis
e sensibilidades teñan mellorado moito o río ou, polo menos, estea libre
de macromerda. O da micromerda é outra historia.
Río Miño, por baixo de Frieira. Sensacional.
Fotografía do autor da www.
As troitas dos encoros teñen unhas carnes
moles e marelas que non hai quen as ature, e que haxa máis ou sexan máis
grandes non é compensación; aínda menos compensación é o botar outras
especies que, con perdón dos seus afeccionados, para min fican
catalogadas na grea de peixes anónimos e murchos. O salmón xa non sobe
de Frieira, pero, coa lei na man- ¡na nosa, que o salmón non ten mans!-,
podería subir, inda que non sei si lle gustaría enfouzarse nas charcas
podres chamadas encoros; a lamprea e mais o salmón van perder os
mellores ou únicos quilómetros que lles quedaban cando fagan o salto de
Sela.
O Miño por Arbo. Sensacional.
Foto do autor da www.
Agora quero berrar
que hai uns anos botaron no encoro de Frieira o black bass para
compensar, seica, daquela maneira a perda das outras especies; o black
bass foi abundante e hai que recoñecer que nunha tarde de barca e
culleriña tiñas boa diversión. Pero logo no sei quén foi o túzaro que
botou as carpas e agora troitas e black basses baixaron en picado e o
encoro é un abarrote de merdas gordas que chaman carpas e que na pesca
deportiva non serven para nada. A ver si algún día pasan a fondo as redes
e purifican o Miño de todo este lixo..."
Encoro de Frieira. Foto do autor da www.
Esta évos a historia
do Pai Miño..."
Nota do autor da www:
está claro
que Juan José Moralejo tiraba con bala, non tiña o que se dí pelos na
lingua, efectivamente ó que Fenosa por acción e a Xunta por omisión fixo
en moitos encoros da nosa terra non ten nome. As carpas imperan por
doquier o Bas e un longo etc. Todo menos troitas, salmóns, anguías,
sábalos, sabogas, tencas, barbos e un longo etc. que eran os auténticos
habitantes e señores do pai Miño.
Realmente para chorar.
Subir.
