Sobre as eléctricas, os encoros e o coste da electricidade.

Río Galegos

07  Setembro  2021.

Escribe Secundino Lorenzo.

--o--

Introdución ao tema:

O artigo vai sobre a miña opinión actual sobre os encoros en Galicia, o tema dos vaciados que se están a dar este agosto de 2021 e o coste da electricidade, que ten moito que ver co tema dos encoros e a explotación da nosa auga dende fai moitos anos.

Estamos, a nivel de prensa, queixándonos todos os días do vaciado "ilegal e escandaloso" dos encoros de As Portas en Ourense que seica está ao 15%, así como o Cenza e o Bao que están ao 15%.  Tamén o encoro de Salas ao 27,3%,  hoxe  28/08/2021,   e o encoro de Belesar  ao 30%,  as Conchas e o de Salas que están ao 38% e ao 27%. Estos son os datos.

O parecer turbinaron recentemente, como todo o mundo sabe simplemente buscando a rentabilidade máxima que o sistema permite e todos pagamos. Un auténtico desmadre legal de momento, según a prensa...

As fortes baixadas, sin embargo,  a min de momento non me collen de sorpresa, sempre  fixeron ó que lles deu a gana coa nosa auga e ninguén dixo nada...

Aparte turbinar de arriba abaixo é o lóxico dende todos os puntos de vista, o revés sí que sería incrible...Pensar que empezasen polo último encoro do río Miño neste caso, sería facelo cos pés e non coa cabeza.

A min cólleme de sorpresa, dende logo, que no 2021 se arme este rebumbio, coa baixada da auga dos encoros,  e neses anos de ampliacións estuvéramos calados e asumindo a explotación a todas luces.

Persoalmente creo é o momento de facer unha piña e reivindicar que as eléctricas cumplan coa lei, con todas as leis, os caudais ecolóxicos que en moitos lugares non cumplen, coas capacidades dos encoros que por regla xeral deben ser iguais ou superiores o 15%, algúns incluso menos,  coas caducidades (os encoros tiñan legalmente soio 75  anos de explotación), as ampliacións que fixeron son totalmente ilegais (moitas non cumplen As Leis da Auga de 1985, que establecen como máximo 75 anos con prórroga imposible), e cos canons de producción que non existen; está claro o producto que emplean, a auga, que é dos nosos ríos, que son, repito, nosos ríos (as augas son propiedade do Estado, e o Estado somos nós)... Pagan un pouco de IBI pero non pagan mais, e logo a electricidade cobran ó que lles da a gana.

Lembro algunhas cousas:

Así tiña que ir o río Sil por debaixo da presa de Santo Estebo en 2010, pero non

Iba según a fotografía seguinte. Cando se ampliou a potencia do mismo. O desastre ecolóxico foi monumental kms. e kms. de río sin auga, e morreu todo ser vivente e non pasou nada.

Así quedou o río Sil por debaixo do encoro de San Estebo no ano 2010. Por certo aquel ano o encoro baciouxe totalmente para ampliar a explotación da  presa ata o ano 2051 (data totalmente ilegal según as leis que estaban vixentes naquel intre). Esto permitiu que San Esteban teña agora un permiso ata 2055. Ninguén dixo nada. As augas lodadas chegaron a Ourense cidade. A Ribeira Sacra, o catamarán e todo quedou inservible. Todo coa conveniencia da Xunta e do Estado, a Confederación H. MiñoSil daquelas non dixo nada, estaba totalmente de acordo, como non...

Digo ilegal xa que recentemente, nunha charla que deu en Ourense o entendido no tema Félix García de Pablos así no lo fixo ver, toda vez que os 75 anos que tiñan todas estas centrais hidroeléctricas non son ampliables, e imposible a orórroga según a lei de Augas de 1985. Pódese recurrir, a misma lei da lugar artículos 153 e 154 a estudiar caso por caso e botar abaixo moitas destas ampliacións,  e revertir no futuro as súas ganancias incribles a conta da nosa auga. Pero habería que poñerse a montar a base legal, e non se está a facer. Estamos a perder o tempo con parbadas...

Félix García de Pablos (La Región 3 de Xullo de 2021 "El Doctor en Derecho denunció en Ourense la sangría de Naturgy, Endesa e Iberdrola a cambio de nada) falou de que actualmente tiñan beneficios de 800 millóns de euros (en Galicia  e únicamente deixaban en Galicia 12 millóns, a maior parte de IBI, aproximadamente un 6%. Un chollo total. Podedes oir a charla en directo Youtube neste link que seguro que quitan un día destos.)

Félix García de Pablos deixou caer unha cousa positiva como é que todas estas ampliacións poder ser obxecto de modificarse e revisarse; non sei a que están esperando os nosos políticos...a non ser que de algunha forma estén a favor das empresas hidroeléctricas,  que eu creo é evidente.

Unha burla, o que fixeron coa nosa auga Naturgy (antigua Fenosa), Endesa e Iberdrola dende fai moitos, moitos anos..

Río Sil, desembocadura do río Lor así quedou no 2010 cando fixeron a ampliación do encoro de San Estebo que agora está ampliado, ilegalmente ata 2051, ou sexa leva casi 100 anos. Na fotografía aparece o río Sil coa  auga que levaba na edade de Cristo, e o río Lor desembocando no mismo Ninguén dixo nada, A Xunta de Feijóo aplaudindo como sempre, en Ourense Baltar caladiño, a Condederación hidrográfica exactamente igual.. Fot Secundino Lorenzo.

Así quedou, aquel ano,  o embarcadeiro do río Lor e ninguén protestou... Plena Ribeira Sacra do río Sil. Por certo o de Santo Estebo estaba igual sin funcionar. Fot. Secundino Lorenzo.

Así quedou a chegada do catamarán na zona de Doade, e ninguén protestou...O catamarón sae da presa de Santo Esteban e ven ata Doade,  que é este lugar.

Fotografía Secundino Lorenzo.

Río Sil, meandro famoso da Cubela, repito como iba o río Sil nos primeiros anos da nosa era. Un espectáculo. Ninguén dixo nada... Fot Secundino Lorenzo.

Así vai cando o encoro está máis alto, non a tope precisamente. Esta fotografía non é miña...

Por poñer algo bonito, pero a Cubela estaba así aquel día. As cantroxiñas estaban poñendo unha nota alegre na desolación da paisaxe. Fotografía Secundino Lorenzo.

O mismo podo decir deste gran encoro, o maior de Galicia. Belesar. Así vai cando hai auga abundante, pero tamén secou para facer ampliacións e prolongar así de forma encuberta os seus anos explotando as augas do río Miño. Un mais. Belesar está tamén ampliada a súa explotación, así como os Peares ata o 2050. Foto do amigo Mouriño.

Lembro que naqueles anos saquei eu en Portomarín esta fotografía que aparece a continuación:

Así estaba Portomarín no 2002 cando eu estuven pola zona; Portomarin desaparecera e xa estaba feito o novo máis arriba. Como está hoxe en setembro de 2021. E ninguén dixo nada daquelas...Neste lugar estaba o barrio de San Pedro. Fotografía Secundino Lorenzo.

Lembro que tamén se había ampliado o encoro dos Peares no río Miño, o encoro de San Pedro no río Sil e Frieira no río Miño. Aquí o encoro chega casi a cima da primeira ponte que se ve. Pero ollo así estaba no 2002 pero así está casi todos os anos.

Fotografía de Juan José Lucas de 1930. Vese Portomarín a dereita a ponte antigua que aparece na fotografía miña e que unía Sarria con Portomarin e trozos da Ponte Romana. A esquerda o barrio de San Padro. Todo esto pasou a historia,  a pesar de ser declarado anos antes "Pueblo histórico", co encoro de Belesar, non estaba previsto no primeiro proxecto pero no segundo e debido a doble curbatura da presa ampliose e a cola do encoro chegou casi a desembocadura do río Neira a kms mais arriba deste lugar.

Despois desta pequena introducción contesto de forma escueta a unhas preguntas que nos facemos todos os galegos e dende logo moitos españoles: