O MIÑO : CHEO  DE VIDA

 (En tempos)

Escribe Secundino Lorenzo

       Venme á  memoria un feito histórico relacionado có río Miño e outros ríos galegos. Cando se construiu a liña férrea Madrid-Galicia, traballábase en lugares incribles, algúns moi preto dos ríos. É  curioso que nunha ocasión, houbo unha  protesta dos trabajadores dado que estaban cansados de xantar salmón. Incrible pero certo.

       Tamén teño presente os datos dun libro publicado en 1930, reeditado en 1943 pola Dirección Xeral de Turismo "El salmón y su pesca en España" e onde se falaba de que o río Miño tiña unha capacidade anual de 90.000 salmóns", ou sexa, era o río máis importante de pesca do salmón de Europa.

 

..." 'Según cálculos científicos, el Miño es un río con una capacidad anual de noventa mil salmones. Los salmones de este río suelen ser de un peso muy grande, habiéndose cogido muchos, después de desovar, de cerca de las 30 libras. Como truchero, es magnífico río, pudiendo decirse que en sus pozos se guardan las truchas más grandes del mundo, habiéndose sacado ejemplares de más de 10 kilos. Los pescadores ribereños, de pluma y devón, no llaman grande a una trucha de un kilo, por clavar, con bastante frecuencia, y en una sola jornada, ejemplares de 1 a 5 Kg'"

Texto sacado dun artigo de Xesteira publicado no diario La Región de Ourense. Ver (1)

 

       O evidente é  que o Salmón subía ata no fai moito pola conca de varios ríos entre eles o Miño. Lémbrome cando era neno, na cidade de Ourense que houbo una crecida moi grande. Aínda non estaba construido o encoro de Frieira nin o de Castrelo, pois ben, cando baixaron as augas na piscina do Complexo deportivo de Oira, en plena cidade de Ourense, quedou retido un salmón.

    

Salmóns de mais de 15 kg. pescados no río Miño a esquerda,  e o pescador da fotografía da dereita ten 3 sábalos.

     Tamén na zona de Oira collíanse sábalos a cestos. Hoxe xa non suben polo río Miño, non  lles gustan as augas frías do encoro de Frieira e tamén a contaminación que cambiou o PH do río. Houbo anos que no baixo Miño se pescaron mais de 123.000 pezas de sábalo (entre a parte española e a portuguesa) soio nun ano, entre 3 e 4 kg. peza; concretamente no ano  1946, según unha estadística oficial...Unha riqueza que na parte española e con datos da Mariña superou as 400.000 pts. daqueles tempos, incrible dato... Con este diñeiro según o I. N .Estadística poderían vivir durante un ano 20 familias (de catro membros cada una. por suposto en 1946)...

Río Miño en Ourense, na zona do Bao con fondo a Ponte Vella, neste lugar cando baixaba o río collíanse anguías cun tenedor... Tamén había mexilón de río. A fotografía é de Ruth Matilde Andersen e foi sacada en 1925.

O anterior amosa a riqueza que tiña o  Miño, ata non fai moito.

      Lémbrome a ver na Praza de Abastos de Ourense, vender anguías, troitas, lampreas e moitísimo escalo. Por certo era famosa a empanada de anguías.

       Certifico, eu era un rapaz que andaba polos dez anos,  que a empanada de anguías, mais ben pequenas,  era un bocado único e marabilloso polos anos 1950-1960 en Ourense. As anguías do río Miño da zona de Alongos e a empanada feita no forno do "Páxaro".

 

...D. José Cornide en su “Ensayo de una historia de los peces”(1788) que “Se sirven las anguilas frescas, fritas, guisadas y empanadas; pero cuando son de proporcionado tamaño se asan sobre las parrillas, rebozadas en hojas de laurel ó parra, y aderezadas con un poco de limón y pimienta…”

 

              Resulta curioso o que afirma Afonso Eiré no seu fabuloso libro sobre o encoro de Belesar  "Belesar o orgullo de España",  2013 Hercules de Ediciones, falando das consecuencias directas da construción do  encoro de Belesar na fauna do río Miño na zona:

..."E co encoro desapareceron tamén moitos animais. ¿ Quen viu hoxe ameixas ou os mexillóns de río?. ¿Onde están as lampreas?. A presa inda non lle fixeron a escada para que suban.

As anguías só para proba, cando era o prato preferido en San Froilán e mais comido que o hoxe famoso polbo... E os cangrexos que, decían, saían da auga até para comer leitugas e verzas..."

        O texto de Afonso é moi curioso, o de San Froilán en Lugo é totalmente certo, a xente olvida pronto;  e o dos cangrexos de río había a miles pola zona da desembocadura do río Neira e o Miño. Hoxe desapareceron totalmente.

Pesqueiras do río Minho no tramo internacional, concretamente son as pesqueiras de Sela. Descoñezo o autor da fotografía.

         É curioso, ver este link, ó que se conta sobre a pesca no río Miño nos anos 1921 e 1922 nun libro de título "Diccionario de las artes de pesca en España y sus posesiones", escrito polo Conservador do Museo de pesca da Marina, D. Benigno Rguez. Santamarina. No libro pon o tramo internacional do río Miño nun pedestal ou paraiso da pesca e non me estrana nada en absoluto...foi máis que eso...

          Sin lugar a dúbidas o  Miño era unha despensa chea de vida. Hoxe en dia apenas ten anguías, dado que non poden subir polos encoros, xa que non ten escalas de ningún tipo; en Frieira xa non pasan, inda que algunhas fan marabillas e suben por unha gota de auga... As troitas cada día van a menos, hai moitos peixes e tamén os famosos Blac-black e as carpas, seica un entendido de Medio Ambiente fixo unha repoboación  con estas especies no encoro de Castrelo, Peares e Belesar hoxe son  abundantisimas  e remata coas troitas.

 

(1) Sobre este libro "El salmón y su pesca en España"  hai un artigo de Xesteira publicado no diario La Región no ano 2012, concretamente o 30/05/2012 e que podedes ver neste link. Merece a pena velo.

   Saír á  río Miño                              Salir al  río Miño