Lendas que teñen que teñen algo ver con
Vilasouto.
Porei dúas das máis famosas.
1.- A lenda das pintas
bermellas das troitas:
As pintas vermellas das troitas.
As troitas galegas
teñen pintas vermellas. Fotografía sacada no río Lor na
Labrada.
Por certo gústame
poñer esta frase, de Botteler, cando falo das troitas:
"Deus
puido, sen dúbida, facer un animal máis fermoso que a troita,
pero, tamén sen dúbida, non o fixo Deus xamais" Botteler.
Houbo nunha
ocasión unha grande batalla entre homes da comarca e mouros. Os
mouros vivían no Castro do Viso, no Incio. Por debaixo queda o
río Mao. Tanto sangue se verteu, que foi dar o río, e deste ó
Cabe, e do Cabe o Sil, e do Sil o Miño, e tódolos ríos
avermellaron. As troitas teñen desde entón pintas vermellas e no
Mao non hai máis peixes ca elas.
Nota: o
texto anterior está sacado do libro "Cando os animais falaban"
de Xosé Miranda e Antonio Reigosa. Aparece contado como un conto.
Por certo un libro sensacional publicado por Xerais no 2002.
Tamén cunhas ilustracións de Andrés Meixede moi fermosas.
2.- O burro fariñeiro nas lendas galegas.
Unha do Incio. A lenda recibe o nome de "A lenda do burro de San
Mamede".
É polo tanto atribuido como unha lenda de
Vilasouto por razóns lóxicas e por suposto á O Incio.
Entre as
oito lendas máis coñecidas do municipio de O Incio, que
figuran no libro "O Incio paisaje historia y
patrimonio" de Luís López Pombo.
Diputación provincial de Lugo 2003; figura unha que é unha
lenda popular que resulta moi curiosa. Farei unha copia
íntegra da misma. (páxina 229 e
seguinte.)
"...Nos
cuenta la leyenda recibida de nuestros abuelos que el Santo
Varón Mamed saltó a lomos de su pollino desde la famosa Pena
de San Mamede, hasta la Pena de Coruxo, en el lado opuesto
del monte, salvando la notable distancia que separan las
montañas que forman el cauce de los ríos Antigua y Cabe.
Acuciados
por nuestra infantil curiosidad quisimos saber el motivo que
tuvo el santo para "pegar esa espantada" en burro y por qué
el venerado Mamed huía a "uña de burro" con tanta prisa.
Los
abuelos nos decían que escapaba de las insidiosas
tentaciones de Satanás, pero no era de la misma opinión el
abuelo Florencio que sabía muchas cosas de leyendas y
milagros de los santos.
Contaba
el Abuelo que el santo era el guardián de todas las llaves
de los cinturones de castidad depositadas a su custodia por
aquellos condes y señores principales que marchaban a Tierra
Santa a combatir a los infieles, mientras sus bellas damas
esperaban el regreso de tan esforzados caballeros tan castas
y tan puras..."
"Queridiños
nos decía el abuelo, lo que no puede el diablo, lo puede el
dinero", y así llegó el Santo varón al delito de corrupción
y de facilitar a sus amigos información privilegiada
haciendo un pingüe negocio con el alquiler de llaves para
cinturones de castidad en connivencia con un cerrajero que
hacía magníficas copias. Regresaron los nobles al tener
noticias de sus "testas coronadas" porque tenían más cuernos
que un saco de caracoles, montaron en cólera, crucificaron
al cerrajero y al "Santo Mamede" lo salvó su pollino con ese
salto tan fenomenal de montaña a montaña.
Como
estas tierras de O Incio era de Encomienda y del Abad de
Samos, quedaron excluídas de la horca y el cuchillo y en
aquellos remotos tiempos no existía aún el derecho de
extraditar a los pícaros.
También
fué lástima que san Mamed desconociera la técnica del
"parapente", así le hubiera ahorrado a su pollino tan
extraordinario esfuerzo"...
Ata aquí o texto escrito por Luis López
Pombo no libro citado.
--------------------------------------------------------------------------------
Nota engadida
polo autor da www:
Está claro
dos datos anteriores e do dibuxo do libro que non se trata dun "pollino",
é claramente un burro fariñeiro, con todas as da
lei, noutro caso sería imposible que saltase entre as dúas
montañas; por outra banda, na zona non podía haber outros, xa
que abondan os muíños; así eran famosos os muíños dos ríos
Antigua e Cabe que algúns inda se conservan hoxe. Está claro que
o santo non iba coller para fuxir un burro que non existira na
zona, e que non fora de todas garantías...estaba a xogarse a
vida...
Sin dúbida
o burro fariñeiro salvou a San Mamede dunha morte
segura. Outro burro, doutra raza, non sería capaz.
Na próxima
edicción do libro citado, gustaríame que Luís López Pombo,
a quen felicito polo libro xa que ten unha cantidade de datos
marabillosos sobre o Incio e a súa bisbarra, fixera as
correccións pertinentes. Gracias anticipadas.
Por certo
San Mamede deu nome o pobo de San Mamede de Vilasouto; a
esta parroquia perteñece un pueblo que se chama Calvos,
moi querido polo que escribe e no que teño parte da miña
familia.
Bibliografía destas
lendas:
(1) O sensacional libro O Incio.
Paisaje Historia y Patrimonio. Luis López Pombo. Deputación
Provincial de Lugo 2002.
Por certo esta é a
ficha de Luís
López Pombo 11/05/1957
Fotografía de Luís López Pombo.
(2)
"Cando os animais falaban"
de Xosé Miranda e Antonio Reigosa.
Por certo un libro sensacional
publicado por Xerais no 2002. Tamén cunhas ilustracións de
Andrés Meixede moi fermosas.
(3)
Os ríos son
lendas. Un
ánaco da miña páxina web dobre Os Rios Galegos en onde publico
estas dúas lendas e outras dazaceis.
A lenda do "Burro de San Mamede"
teñoa recollida na ficha do
Burro
Fariñeiro da misma páxina web. Por certo nesa fiche tamén
falo do
Burro Quirós, un burro moi famoso de Calvos.
Saír a Vilasouto.